Sartzeko Elkargoko Kontseilua Euskararen Erakunde Publikoari (EKE) buruzko eztabaida kezkagarri batekin hasi da, eta orokorrago euskarari buruzko eztabaidarekin.

Frantziako Estatuak euskara ahultzen du

Bil Gaiten taldeko lehendakarikide den Nicole Etchamenyk plazaratu du gaia auditoriumean. Itsasuko hautetsiari EKEko buxetak kezkak sortzen dizkio: buxeta izoztua da eta ez dirudi elkargoetatik bilakaerarik etorriko denik urte hondarrean bere hitzarmena berriz bideratzeari buruz. Euskal Elkargoak izan ezik, ez Frantziako Estatuak, ez Eskualdeak, ez Departamenduak ez dute ahalegin ekonomikorik eginen. Ildo beretik, Frantziako Estatuak Euskararen Erakunde Publikoari emandako dirulaguntza 30 000 euroz ttipitu da. Estatuaren borondate politikoa zalantzan jarri eta benetako ahultasunaren seinale dira buxetari lotutako hautu horiek. Frantziako Estatuak bere gain hartu beharko luke azken hamarkadetan Ipar Euskal Herriak jasan duen kalte linguistikoa konpontzea, ordea, egoera okertu egiten du soilik.

Departamenduko lehen lehendakariorde den Claude Olive eta Eskualdeko finantzen lehendakariorde den Sandrine Derville angeluarren hitzartzeek ez dute egoera baretu. Guztiz kontrakoa: nork bere elkargoan EKEren buxetari dirua emateko zailtasunak justifikatu dituzte, Estatuaren desengaiamenduari lotutako trabak, beste batzuen artean.

Antton Curutcharryk, hizkuntza eta kultura politiken lehendakariordeak, Euskal Elkargoak diru sarrera gehiago atxiki zituela oroitarazten du. Lau aldeko hitzarmen baten markoan EKEren buxeta areagotzeko helburuarekin egin zen atxikipen hori, baita erakundearen behar zehatzetara erantzuteko ekarpen gehigarria ematea ere.

Euskal hautetsi eta parlamentarien ordezkaritza bat Parisera joan da Elisabeth Bornekin biltzera, baina dimisionatu duen Hezkuntzako ministroak ezin izan du engaiamendurik hartu. Hortaz, momentukoz blokeo egoeraren aurrean gaude.

Laborantza eta elikadurarako bide-orria

Laborantza munduko eragile ezberdinekin eta biharko Laborantza eta elikaduraren batzordeko hautetsiekin egindako adoste lan luzearen ostean, Euskal Elkargoko Laborantza eta elikadura plana aho batez onartua izan da. Hurrengo hamarkadetan euskal laborantza modeloa babesten duen aurreikuspen ikuspegia dauka plan honek. Euskal Mendi politika eta Klima Airea Energia planarekin batera antolatzen dena.

Maite Echeverriak babesa adierazi dio planari, dituen erronka garrantzitsuei dagokionez. Haatik, aginteari buruzko politikak ebaluatzeko metodorik ezarri ez dela adierazi du.

Gainera, Ozaze-Züharako auzapezak lehendakariordeari laborantzarako erakunde publikoaren sorrerari buruz galdegin dio. Euskal Elkargoko lehendakariak 2024ko Lurramako irekitze ekitaldian jakinarazi zuen azken honen sorrera.

Maite Echeverriak erabaki hori aprobetxatu du higiezin baten sorrera zalantzan jartzeko, jakinez lurraldeko beste egitura batzuek zerbitzu hori eskaintzen dutela. Bere gainbalio errealak baino, ekintzarako gaitasunak eta eskainitako buxetak dira zalantzak pausatzen dituztenak. Xiberotar hautetsiaren arabera, Euskal Elkargoak arazoa konpon zezakeen Lurzaindiara joz.

Ipar Euskal Herrian, artifizializazioa Frantziako Estatuko beste eremuetan baina %40 altuago den eremuan, 1500 laborantza ustiapen desagertuko dira 2050ean.

Jarrera oneko eztabaidaren ondotik, plana aho batez onartua izan da. Laborantzako Erakunde Publikoa 2025eko abenduko Elkargoko Kontseiluan gorpuztu beharko liteke.

Burujabetza ekonomikoa eta mugaz gaindiko lankidetza

Alain Iriartek Euskal Autonimia Erkidegoaren (EAE) eta Euskal Elkargoaren arteko lankidetza memorandumari sostengua erakutsi dio. Lankidetza hurrengo bost urteetarako hitzartua da.

Bi erakunde hauen artean egin behar den lana irudikatzeko Hiriburuko auzapezak Lauaken txostena eredutzat hartu du.

Iazko uda hasieran konglomeratu indiar batek Lauaken gidaritza hartu zuen. Frantziako industria eta energia ministroa kezkatuta ageri zen, Frantziako Estatuko burujabetzaren galera atzerritarren interesen esku gelditzen baitzen. Alain Iriartek hemen, Euskal Herrian, ekoitzitakoaren balore erantsia beste leku batzuetara eramatearen arriskuen aurrean ikusle soilak ez izateko deia egiten du. Halaber, ez dugu ikerketa, garapena zein erabakitze zentroak lurraldean geratuko diren segurtasunik.

Euskal Elkargoak bere bertako eragile ekonomikoen jabekuntza izateko, Hego Euskal Herriak daukan jarduera industrial dinamikoa izateko, Euskal Herria barnebiltzen duten 3 erakunde administratiboen artean lankidetza ekonomikoak sustatu behar dira. Alain Iriarten ustez, ardatz federatzaile horrek lantegi euskaldunak hobeto lagunduko lituzke, ekosistema sozio-ekonomiko erresilienteagoa sortuz.