“Segurtasun orokorra” legearen kontrako manifestazioa Baionan urtarrilaren 30ean, larunbata, 10:30tan, Errepublikaren plazan
Legebiltzarrak bozkatu ondoren, Seguritateari buruzko lege proposamena Senatuak aztertuko du orain. Read More
Joan den hilabeteko kronika etxebizitzen problematikaz idatzi nuen, egoera tiran duten herrialdeetako bizitegien prezioak zainduko dituen lege berri baten ideia aitzinatuz. Urte hastapeneko kronika huntan, ez nituen irakurle bihoztunak aloimenduari buruzko gogoeta berri batzuekin aspertu nahi, bereziki urte berri ona desiratzeko unean; baina abenduko hilabeteak ekarri ninduen pentsatzera borroka horrek behartzen gintuela minutu bakar bat ere ez galtzera.
Hilabeteotan politika mundutik doi bat bazter egon ondoan, aitortu behar dut ez ditudala Euskal Hirigune Elkargoko eztabaidak jarraitu, aloimendu arlokoak barne. Donibane Lohizuneko herriko kontseiluaren azken bilkura kari zitzaidan berriz agertu hortan jokoan dena; alabaina, EHEan otsailetik finkatua zuten eta laster onartzekoa duten TEP/PLH-ari buruz behar izan genuen gure iritzia eman.
TEP/PLH – Tokiko Etxebizitza Plana – Euskal Hirigune Elkargoan aloimendu-politika finkatzen duen dokumentu nagusia da, bereziki sei urterentzat bizitegi ekoizpen sailean helburu zifratuak finkatzen dituena.
TLP/PLH hori pikoan ematen duen momentua biziki garrantzitsua da, gure lurraldea bere osotasunean anitz urtetarako engaiatzen duelako. Eta hau ez bakarrik sei urtetarako baina anitz gehiago, zeren eta planifikazio estrategikoa helburu duten beste dokumentuak kontuan hartzen baditugu (besteak beste SCOT, PCAET, PDU eta PLUIak) , epe motzean obratuko denak ondoko sei urteentzat baino eragin anitz iraunkorragoa izanen baitu, oroz gainetik lur eremuen egoera hain zalu aldatzen delarik bereziki kostaldean.
Alta eztabaidan den dokumentuan nabari zaidan puntua hauxe da: kostaldean bizitegi gutiago eraiki behar dela (- %23), jakinik puntu hau gaiari dagokionez hainbat berria dela azken urteotako paradigmari konparatzen bazaio. Harrigarria zait hau, dakigularik eskaerari erantzuteko aloimendu-politikaren alpha eta omega dela bizitegi gehiagoren ekoiztea, bereziki Macron lehendakariak “eskaintza xoka”-ren printzipioa finkatuz geroztik.
Beraz dokumentuak perfektua iduri du itxuraz, baina egiaz urte guziez 2 600 bizitegi baino gehiagoren eraikitzea aurreikusten du, azpimarratzen duelarik bestalde kostalde gibeleko eta baserrialdeko eremuen beharrak kostaldearen eraginez direla sortzen, kostaldean preseski bigarren bizitegiak bizitegi nagusiekin azkarki lehian direlarik.
Beraz, 2 600 bizitegi ekoitzi urte guziez 50 000 hutsak direlarik?
Ekoitzi beti gehiago ?
Ene ustez, kontraesan handia da hau, gizarteari ala ingurumenari dagokienez.
Gizarteari dagokionez zeren, etengabe errepikatzen dugun bezala, bizitegi baten ukaiteko eskubideak bi bizitegiren ukaitekoa baino lehen pasatu behar du : puntu honek aitzinetikako baldintza izan behar du, eta ez da TLP/PLHan agertzen, hau eraikuntza berrietan sobera oinarritzen delarik.
Ingurumenari buruz ere kontresana da zeren TLP/PLH-ak lur eremuen eskasa aipatzen badu, ahanzten du eraikuntza berrien gomendatzeak, modu « zainduan eta hobeki banatuan » izanik ere, ekartzen duela nahitaez jadanik eskas den lur gehiagoren kontsumitzea, honek dakarzkien ondorio guziekin : lurraren artifizialisatzea, sareen hedatzea, eguneroko mugikortasunen emendatzea, zerbitzuetara, kulturara edo kiroletara iristea, hau urruntasunagatik zailago dena, eta abar…
Egiazki, ez dut uste posible denik akats horiek lehenik zuzenduko ez dituen ekoizpen programaren onartzea, bereziki oraingo klima testuinguruari begira ondorio hain handiak izanen dituelako.
Alderantziz horrek suposatzen du bizitegi « nehor gabe »-koaren bataila berriz hastea; « nehor gabe » : bigarren bizitegia, sasoi-bizitegia eta bizitegi hutsa barne dituen erran-molde nahitara zabala.
AB eta gero EHBAI-k ereman zuten hamar bat urteko borrokaren ondotik, eta Sylviane Alaux garai hartako diputatuaren bitartekari lanari esker, bigarren bizitegiari gehigarrizko zergaren ematea haizu bilakatu zen azkenean.
Baina gaur egun ikusten dugu neurria ez dela aski hertsagarria ontasun horiek bizitegi nagusien merkatuan berriz sar daitezen, doi-doia herrien aurrekontu ahulak laguntzen dituela; batailara berriz abiatu behar dugu beraz indarraldia areagotzeko xedez. Gure itsas bazterreko arazo handia den sasoi-alokatzeari dagokionez aldiz, bitxi zait sail hortan Max Brisson bakarrik uztea – goresmenak luzatzen dizkiot haatik egin duen lan txalogarriarentzat. Bizitegi hutsei dagokienez aldiz, arazo zaila bezain funtsezkoa da, Iparralde barnealdean bereziki.
Norentzat eraiki ?
Hau guzia funtsezkoa zait edozein ekoizpen bideratu baino lehen. Baina ekoizteko unean berean, komeni da jakin nahi izatea norentzat ari garen. TLP/PLHan idatzia da eraikuntza berrien erdia baino doi bat gehiago bizitegi sozialak izanen direla, ekoizpen osoaren herena bigarren bizitegiei utziz haatik, hau soberakina.
Baina arlo sozialean ere, bertutezko helburuak jabegora heltzea kudeatzen duen ELAN legearen arauei konparatzen bazaizkie, paria dezakegu biharko *AJMS/PSLA-en alimaleko partea izanen dela etzi berriz salduko dena– ikaragarriko prezioan – kostaldean baita Lapurdi barnealdean ere gaur egun ezagutzen ditugun gehiegikeriak areagotuko dituztela. Jabetze sozial moduan parte baten eraikitzea beharrezkoa da, prefosta, baina azpimarratzekoa da hobeki zaindu behar dela hau, kasik guzia *EEAK/BRS moldean edo epe luzeko alokatze-kontratuekin ekoitzi behar da.
*AJMS/PSLA : Alokatze-Jabetze Mailegu Soziala / Prêt Social Location-Accession
*EEAK/BRS : Egiazko eta Elkartasunezko Alokatze-Kontratua / Bail Réel et Solidaire
Hots, desegiten ahalko ez ditugun bizitegietan anitz urtetarako engaiatuko gaituen TEP/PLH horrek, funtsezko arazo larriak berekin dakarzki. Gaur egungo testuinguruan, proiektu hori pasatzen uztea, baita bortxaz araberako SCOT eta PLUI-ak ere haren ondotik, arduragabekeria litzateke arlo sozialari eta ingurumenari dagokienez. Gaur egun lurralde antolamenduan dugun bataila funtsezkoarenganik ihes egitea litzateke.
Azken asteetan Ipar Euskal Herritik hurbiltzen ari den hegazti gripeak laborariak ikaran jartzen ditu. Read More
Haütetsientako informazio mintzaldia urtarrilaren 30an
Covid 19 pandemiaren erditan, lehen deskofinamentüak ützi dütü herexak Ipar Eüskal Herriko bortü üngürüetan. Bestalde, PNR delako proiektüak ere galtoak eta arrenkürak eragiten deizkü. Read More
Pirinio Atlantikoetako Prefeturak, asteartean hartutako ebazpena dela eta, «terrorismoaren aurkako borroka indartzeko» muga zeharkatzeko zortzi pasabide itxi dituzte ostegunetik goiti baina, noiz arte iraunen duen zehaztu gabe.
Hori dela eta bi elgarretaratze antolatu genituen joan den urtarrilaren 16ean larunbatarekin Hendaia eta Irun arteko Santiago zubian zein Saran.
Xabier Manterola, Hendaia Biltzen-eko hautetsia eta EHBaiko kidea.
Orain arte goxoa, negua bat-batean hiltzaile bihurtu da. Etxe finkorik ez zuen pertsona bat Hendaian hil zaigu asteartetik asteazkenerako gauean, hotzaldiaren, edo haren ondorioen, biktima.
“Hotzez hiltzea” ez dela erran-molde hutsa gogoratzen digu drama horrek. Tenperatura-aldaketa bortitza denean, gorputzean kaltea larria izan liteke. Eta horixe gertatu zen gau hartan.
Zer egin dugu gaizki? Ikerketak egin arren, Gurutze Gorriaren gaueko ateraldiak, Txokoren lana, elkartasun-elkarteen laguntza, herrian zabalik dagoen neguko zentroa gorabehera, hori da gertatu: autoan bizi zen gizon bat hil egin da Hendaian.
Eskerrak zuei, herrian bolondres aritzen zaretenei: gogorra izan behar da egoera hau zuentzat ere. Beharrezkoa dirudi zuen taldeen lana gizarte-langile batekin osatzea.
Zenbaitek erranen dute etxe finkorik ez izatea hautua izaten ahal dela pertsona batzuentzat, ez dutela onartu nahi eskaintzen zaien laguntza. Beharbada, hala izan liteke, haien biziaren memento jakin honetara mugatzen bagara. Baina urrunago begiraturik, hautetsi gisa gure buruari galdetu behar diogu zer egin dugun, edo zer ez dugun egin, itzulirik ez duen puntu horretara iristeko. Karrika gorrian den pertsona batek nola egiten ahal dio uko aterpe bati tenperatura 0 gradutik beheiti jausten delarik?
Egoera soziala okertu egin da krisi ekonomiko eta sanitarioaren ondorioz, eta horrek ekarri du prekaritate finantzarioak hunkitutako pertsonen kopurua areagotzea. Horrekn, gainera, prekaritate soziala ere badakar: bazterketa soziala, familia-hausturak eta abar.
Premiazkoa da, beraz, urgentziazko egoeran dauden pertsona horiek laguntzea, batez ere aterpetzea edota bizitegia segurtatuz. Denen lana da gure lurraldea inklusiboa izan dadin, kontuan hartu gabe herritarren klasea edo jatorria, eta errespetatuz norberaren hautuak. Prekaritatearen Behatokia eraiki behar da Ipar Euskal Herri mailan, herrien, partaideen eta alokatzaile sozialen arteko ekimenak eta proiektuak sustatzeko eta bultzatzeko.
Tokiko Etxebizitza Planak et Tokiko Hirigintza Planek (PLH eta PLU delakoek) bere egin behar dituzte gai hauek, etxebizitzaren gaineko hautu eta lehentasunei ikusgarritasun handiagoa emanez. Euskal Hirigune Elkargoak aurkeztu duen Tokiko Etxebizitza Planaren asmo nagusia «Gutiago ekoiztu, Hobeki ekoiztu» da. Haatik, ez dut argi ikusten Planak zertan eta nola segurtatuko duen etxebizitza eskuragarria denentzat. Baitezpadakoa da, Euskal Herriko Lurralde Kontratuak dioen gisan, Etxebizitzen Urgentziazko Plana plantan ezartzea, alokairuko etxebizitzak ekoizten lagunduz, herrien eta alokatzaileen arteko obragintzan. Beharrezko da etxebizitza-politika definitzea irizpide kuantitatibo zein kualitatiboei kontuan harturik: etxebizitza sozialen ekoizpena indartu; lurraren gaineko estrategia definitu; jadaneko existitzen diren bizitokien multzoan berriz inbestitu molde boluntaristan; bitartekoak azkartu zailtasunetan direnek etxebizitza izan dezaten.
Non gara egun?
Gure herrian, Hendaian, Tokiko Hirigintza Planak lekua aurreikusten du bizitoki sozialak erreserbatzeko. Gure erakunde publikoen esku dago obragintza publikoaren ekimena eta ardura gauzatzea, gure lurraldearen eta herritarren beharren araberako proiektuak zehazteko.
Hautetsi gisa, gure ardura da aterabideak eskaintzea herritarren beharrei eta ez etxeen merkatuaren gogoei. Ezin dugu ihes egin erranez: «Ez zuen laguntzarik nahi».